عمومیدنیای ارزهای دیجیتال که به فضایی مناسب برای کسب درآمد و سود تبدیل شده است، میتواند بستری برای انواع روشهای کلاهبرداری از طریق توکنهای اسکم نیز باشد. به ارزها و توکنهایی که اساسا به قصد کلاهبرداری ایجاد شدهاند، توکن یا ارز اسکم میگویند.
در این مقاله قرار است به خوبی شما را با مفهوم توکنهای اسکم، نحوه شناسایی آنها، انواع روشهای کلاهبرداری با استفاده از ارزهای اسکم و بسیاری از مطالب دیگر آشنا کنیم. اگر به تازگی وارد دنیای ارزهای دیجیتال شدهاید و یا میخواهید از صحت سرمایهگذاریهایتان اطمینان حاصل کنید، این مقاله میتواند برایتان مفید واقع شود.
توکن اسکم (Scam Token) به ارز دیجیتالی اطلاق میشود که بهطور عمدی با هدف کلاهبرداری و فریب سرمایهگذاران ایجاد شده است. این توکنها معمولا با تبلیغات و وعدههای جذاب و نادرست، سعی در جلب توجه سرمایهگذاران بیتجربه دارند. توسعهدهندگان توکنهای اسکم پس از جمعآوری سرمایه از طریق فروش اولیه توکن (ICO) یا سایر روشهای جذب سرمایه، به سرعت ناپدید میشوند و سرمایههای جمعآوری شده را به سرقت میبرند. از ویژگیهای بارز توکنهای اسکم میتوان به نبود شفافیت در تیم توسعهدهنده، عدم وجود یک محصول یا پروژه واقعی و قابلاجرا و اطلاعات غیرواقعی و گمراهکننده اشاره کرد.
در دنیای ارزهای دیجیتال هزاران ارز مختلف وجود دارد و انتظار میرود تعداد زیادی از این ارزها توکنهای اسکم و کلاهبرداری باشند. اما سوال اینجاست که چطور میتوانیم یک توکن اسکم را شناسایی کنیم؟ این توکنها چه مشخصاتی دارند؟
یکی از مهمترین مراحل در شناسایی توکنهای اسکم، بررسی تیم توسعهدهنده پروژه است. تیمهای معتبر معمولاً شامل افراد با تجربه و شناختهشده در حوزه فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال هستند که سابقه کاری آنها قابل پیگیری است. بررسی پروفایلهای شبکههای اجتماعی و حرفهای اعضای تیم، مانند LinkedIn، میتواند اطلاعات مفیدی درباره تجربه و اعتبار آنها ارائه دهد. همچنین، حضور تیم در کنفرانسها و رویدادهای مرتبط با بلاکچین و تعامل آنها با جامعه میتواند نشانهای از جدیت و اعتبار پروژه باشد. در مقابل، اگر اطلاعات کمی درباره تیم موجود باشد یا اعضای تیم از هویتهای ناشناس و جعلی استفاده کنند، باید به صحت پروژه مشکوک شوید. شفافیت و ارائه اطلاعات دقیق و قابلاعتماد درباره تیم توسعهدهنده از مهمترین شاخصهای یک پروژه معتبر است.
بررسی وایت پیپر و نقشه راه پروژه یکی از مهمترین اقدامات در شناسایی توکنهای اسکم است. وایتپیپر باید به طور دقیق و شفاف اهداف، فناوری، برنامهریزی مالی و نحوه پیادهسازی پروژه را توضیح دهد. این سند باید جزئیات کاملی درباره مشکلاتی که پروژه قصد دارد حل کند، روشهای پیشنهادی برای حل آنها و مزایای ارائهشده نسبت به رقبا را ارائه دهد. همچنین، نقشه راه پروژه باید مراحل توسعه، زمانبندی و اهداف قابل دسترس را مشخص کند. نقشه راه باید منطقی و قابل تحقق به نظر برسد، نه صرفاً یک سری وعدههای بلندپروازانه و غیرواقعی. وایتپیپرهای پر از اشتباهات فنی و نگارشی یا اطلاعات مبهم و ناقص معمولاً نشانهای از پروژههای اسکم هستند. بنابراین، مطالعه دقیق وایتپیپر و ارزیابی واقعگرایانه نقشه راه پروژه میتواند به شناسایی پروژههای معتبر از اسکم کمک کند.
در مورد پیشین گفتیم که باید وایتپیپر و نقشه راه پروژهها را بررسی کنید. اما ممکن است بسیاری از پروژهها فاقد وایتپیپر و یا نقشه راه بزرگی باشند؛ مانند میمکوینها. تنها عامل رشد و دوام این توکنها جامعه قوی آنها میباشد؛ زیرا هر چه عرضه و تقاضا برای این ارزها بیشتر باشد، بازار پویاتری شکل میگیرد. تحلیل جامعه و کاربران پروژه میتواند اطلاعات کلیدی درباره اعتبار و پایداری پروژه ارائه دهد. اگر جامعهای که به دور یک توکن میچرخد، فعال و متعهد باشد و تعاملات مثبت و سازندهای در آن مشاهده شود، احتمالاً این توکن از نظر اجتماعی معتبر است. همچنین، بررسی میزان فعالیتهای بازاریابی، تبلیغاتی و تعاملات عمومی در پلتفرمهای مختلف میتواند به ارزیابی پایداری و موفقیت پروژه کمک کند. در عوض، اگر جامعه پروژه شامل فعالیتهای مشکوک، نظرات منفی، یا تبلیغات اغراقآمیز باشد، باید نسبت به سلامت پروژه محتاط باشید.
روش دیگر شناسایی توکنهای اسکم، تجزیه و تحلیل کد قراردادهای هوشمند این توکنها میباشد. گرچه این فرایند بسیار تخصصی است و عموم مردم از پس آن برنمیآیند، ابزارها و پلتفرمهایی هستند که این کار را انجام میدهند. کد تمام پروژههای حوزه بلاکچین منبعباز هستند. یعنی امکان دسترسی به کدها و مطالعه آنها برای تمام افراد مقدور است. همچنین، شرکتهای امنیتی متعددی هستند که این فرایند را انجام میدهند. یک توکن اسکم به هیچ عنوان نمیتواند از این شرکتها تاییدیه دریافت کند و هرچه یک توکن دارای تاییدیههای متعددی از شرکتهای امنیتی مختلف باشد، طبیعتا امکان کلاهبرداری آن نیز کمتر است.
شرکتهای CertiK، Trail Of Bits، Openzeppelin و Cyfrin چند نمونه از شرکتهای امنیتی بزرگ میباشند.
پروژههای معتبر معمولاً دارای شفافیت مالی بالایی هستند و اطلاعات کاملی درباره نحوه استفاده از سرمایه جمعآوری شده و برنامههای مالی آینده خود ارائه میدهند. این شامل گزارشهای مالی دورهای و نحوه تخصیص منابع برای توسعه و بازاریابی میشود. پروژههایی که فاقد شفافیت مالی هستند و از ارائه اطلاعات دقیق و شفاف خودداری میکنند، معمولاً نشانهای از پروژههای اسکم هستند. استفاده از ابزارهای تحلیل بلاکچین و بررسی گزارشهای مالی منتشر شده میتواند به شناسایی این پروژهها کمک کند.
اگر درصد زیادی از توکنها در تعداد کمی از آدرسها متمرکز شده باشد، این امر میتواند به دستکاری بازار و نوسانات شدید قیمت منجر شود. پروژههای معتبر معمولاً دارای توزیع گستردهتری از توکنها هستند تا از سلامت و پایداری بازار خود اطمینان حاصل کنند. شما میتوانید از طریق مرورگرهای بلاکچین هولدرهای هر توکن را بررسی کنید. البته لازم به ذکر است که این مورد به خودی خود بیانگر اسکم بودن یک توکن نیست، بلکه ناشناس بودن این هولدرها میتواند مسئله مهمتری باشد. حتی اگر درصد زیادی از عرضه توکنها در اختیار سازنده آن باشد، نحوه استفاده و مدیریت آنها است که خطرناک بودن این موضوع را تعیین میکند.
تشخیص ارزهای اسکم میتواند چالشبرانگیز باشد، اما استفاده از سایتهای معتبر و تخصصی میتواند به شما در این زمینه کمک کند. در ادامه به معرفی چند سایت مفید برای تشخیص ارزهای اسکم میپردازیم.
Dextools و Dexscreener ابزارهای قدرتمندی برای تحلیل و بررسی توکنهای موجود در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) هستند. این پلتفرمها اطلاعات جامعی درباره معاملات، حجم معاملات، نقدینگی و نمودارهای قیمتی ارائه میدهند. با استفاده از Dextools و Dexscreener، کاربران میتوانند روند قیمتی توکنها را تحلیل کرده و الگوهای مشکوک را شناسایی کنند. این ابزارها همچنین به کاربران امکان میدهند تا توزیع توکنها و تمرکز آنها در آدرسهای خاص را بررسی کنند، که میتواند به شناسایی پروژههای اسکم کمک کند. علاوه بر این، Dextools و Dexscreener دارای بخشهای اجتماعی هستند که نظرات و تجربیات کاربران درباره پروژههای مختلف را به اشتراک میگذارند، که این اطلاعات میتواند به سرمایهگذاران در تصمیمگیری آگاهانه کمک کند. همچنین در صفحه مربوط به هر توکن، اطلاعاتی مبنی بر اسکم بودن آن از دیدگاه منابع دیگر ارائه میشود.
Token Sniffer یک ابزار آنلاین است که بهطور خودکار قراردادهای هوشمند را بررسی میکند و اطلاعاتی درباره امنیت و اعتبار توکنها ارائه میدهد. این پلتفرم قابلیت تحلیل کدهای قرارداد هوشمند را دارد و به دنبال الگوهای مشکوک و آسیبپذیریهای امنیتی میگردد. علاوه بر این، این سایت دارای یک دیتابیس از توکنهای مشکوک و اسکم شناخته شده است که میتواند به کاربران در تصمیمگیریهای آگاهانهتر کمک کند. تنها کاری که لازم است انجام دهید قرار دادن آدرس قرارداد هوشمند توکن مدنظر در این پلتفرم است تا بتوانید گزارش امنیتی آن را مشاهده کنید.
Honeypot.is یک ابزار مفید برای شناسایی توکنهای اسکم است که به عنوان هانی پات (Honeypot) شناخته میشوند. هانی پات یک نوع کلاهبرداری است که در آن کاربران میتوانند توکن را خریداری کنند، اما به دلیل محدودیتهای قراردادی قادر به فروش آن نیستند. Honeypot.is با شبیهسازی تراکنشهای خرید و فروش، وضعیت توکن را بررسی میکند و تعیین میکند که آیا توکن مورد نظر هانی پات است یا خیر؟ با قراردادن آدرس قرارداد هوشمند هر توکن در این پلتفرم میتوانید از هانی پات بودن یا نبودن آن اطمینان حاصل کنید.
از پلتفرمهای دیگری که به بررسی امنیتی توکنها و ایجاد گزارش از آنها میپردازند به GoPlus و Quick Intel نیز میتوان اشاره کرد. در این دو وبسایت نیز سایر مانند موارد میتوان با استفاده از آدرس قرارداد هوشمند توکنها وضعیت امنیتی آنها و احتمال اسکم بودن آنها را بررسی کرد.
توکنهای اسکم به روشهای مختلفی برای کلاهبرداری و فریب سرمایهگذاران استفاده میکنند. آگاهی از این روشها میتواند به شما در شناسایی و جلوگیری از چنین کلاهبرداریهایی کمک کند. در این بخش به برخی از رایجترین روشهای کلاهبرداری با توکنهای اسکم اشاره میکنیم.
یکی از رایجترین روشهای کلاهبرداری، برگزاری عرضه اولیه توکن (ICO) تقلبی است. در این روش، کلاهبرداران توکنهای جعلی را بهعنوان یک پروژه جدید و نوآور معرفی کرده و سرمایهگذاران را به خرید آنها ترغیب میکنند. پس از جمعآوری سرمایه، این کلاهبرداران بهراحتی از صحنه ناپدید میشوند و سرمایهگذاران خود را در وضعیت بدی قرار میدهند. فرایند ICO پیش از راهاندازی کامل پروژه و معمولا به منظور جذب سرمایه برای پیشبرد گامهای پروژه صورت میگیرد.
در این روش، کلاهبرداران با ایجاد هیجان مصنوعی و تبلیغات گسترده، قیمت توکن را بهطور غیرواقعی افزایش میدهند. سپس، زمانی که قیمت به حد بالایی رسید، توکنها را بهطور عمده میفروشند و باعث افت شدید قیمت میشوند. این روش معمولاً باعث ضررهای بزرگ برای سرمایهگذاران میشود که در قله قیمت خریداری کردهاند.
توکنهای اسکم اغلب با استفاده از تبلیغات جعلی و وعدههای غیرواقعی از جمله بازدهیهای بسیار بالا و سریع، سرمایهگذاران را فریب میدهند. این پروژهها ممکن است با ایجاد وبسایتها و وایتپیپرهای حرفهای به نظر برسند، اما در واقعیت هیچ ارزش واقعی یا نوآوری خاصی ندارند. اگر تبلیغاتی مبنی بر کسب سودهای چند هزار دلاری و هیجانانگیز دیدید، آنها را نادیده بگیرید. پنیر مفت فقط تو تله موش پیدا میشه!
کلاهبرداران ممکن است از تکنیکهای فیشینگ برای سرقت اطلاعات خصوصی و مالی کاربران استفاده کنند. آنها میتوانند با ارسال ایمیلهای جعلی، لینکهای مخرب، و یا وبسایتهای مشابه، اطلاعات کیفپول و حسابهای کاربران را بهدست آورند و از آنها برای دزدی استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: کلاهبرداری فیشینگ چیست؟ چطور حملات فیشینگ را تشخیص دهیم؟
کلاهبرداران با ایجاد حس فوریت و فشار روانی، سرمایهگذاران را به خرید فوری توکنهای اسکم تشویق میکنند. این فشار میتواند از طریق تبلیغات محدود و فرصتهای خرید با قیمتهای ویژه ایجاد شود تا کاربران بدون تحقیق و بررسی کافی اقدام به خرید کنند. این تبلیغات معمولا به این صورت هستند: «همین حالا اقدام کن!»، «این فرصت رو از دست نده»، «مهلت خرید رو به پایان است» و مواردی از این دست.
در دنیای ارزهای دیجیتال، توکنهای اسکم متعددی وجود داشتهاند که با وعدههای دروغین و تبلیغات فریبنده، سرمایهگذاران را به دام انداختهاند. آگاهی از این مثالها میتواند به شما کمک کند تا الگوهای مشابه را شناسایی کرده و از افتادن در دام پروژههای کلاهبرداری جلوگیری کنید.
Bitconnect یکی از معروفترین پروژههای اسکم در تاریخ ارزهای دیجیتال است. این پروژه با وعده بازدهیهای فوقالعاده بالا و تضمینی، سرمایهگذاران بسیاری را جذب کرد. Bitconnect به عنوان یک پلتفرم وامدهی و سرمایهگذاری معرفی شد، اما در واقعیت یک طرح پانزی بود. در نهایت، این پروژه در اوایل سال 2018 سقوط کرد و بسیاری از سرمایهگذاران پول خود را از دست دادند.
OneCoin به عنوان یک ارز دیجیتال انقلابی معرفی شد و تبلیغات زیادی نیز توسط موسس آن روژا ایگناتوا (Ruja Ignatova) در سمینارهای متعدد صورت گرفت، اما در حقیقت یک کلاهبرداری بزرگ بود. مؤسس OneCoin با تبلیغات گسترده و استفاده از شبکههای بازاریابی چندسطحی، میلیاردها دلار از سرمایهگذاران جمعآوری کردند. این پروژه هرگز یک بلاکچین واقعی نداشت و تمامی معاملات آن جعلی بودند. در سال 2017، روژا ایگناتوا ناپدید شد و چندین نفر از مسئولان OneCoin نیز دستگیر شدند. تحقیقات بینالمللی درباره این کلاهبرداری همچنان ادامه دارد.
Pincoin و iFan دو پروژه مرتبط بودند که توسط تیمی واحد از شرکت Modern Tech در ویتنام اجرا شدند. این پروژهها به سرمایهگذاران وعده بازدهیهای بسیار بالا دادند. پس از جمعآوری حدود 660 میلیون دلار، تیم پروژه بهطور ناگهانی ناپدید شد و سرمایهگذاران دست خالی ماندند.
Prodeum دیگر پروژه کلاهبرداری بود که در مدت زمان کوتاهی به شهرت رسید و به همان سرعت ناپدید شد. این پروژه ادعا میکرد که قصد دارد صنعت کشاورزی را با استفاده از بلاکچین بهبود بخشد، اما پس از جمعآوری سرمایه، وبسایت آن بهطور ناگهانی ناپدید شد و تنها یک کلمه توهینآمیز بر روی صفحه اصلی وبسایت باقی ماند.
آشنایی با توکنهای اسکم و روشهای کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال اهمیتی ویژه دارد. این دانش به سرمایهگذاران کمک میکند تا با دیدی بازتر و آگاهانهتر در این بازار پرنوسان و پیچیده فعالیت کنند. شناخت نشانههای پروژههای مشکوک و توانایی تشخیص کلاهبرداریها میتواند جلوی زیانهای مالی بزرگ را بگیرد و از سرمایهگذاران در برابر سوءاستفادههای احتمالی محافظت کند. علاوه بر این، آموزش و آگاهی در این زمینه باعث تقویت اعتماد عمومی به بازار ارزهای دیجیتال میشود و به رشد و توسعه پایدار آن کمک میکند. در نتیجه، هر سرمایهگذار باید خود را به دانش و ابزارهای لازم برای شناسایی توکنهای اسکم مجهز کند تا بتواند تصمیمات هوشمندانهتری بگیرد و از سرمایههای خود به بهترین شکل محافظت نماید.
در دنیای پرهیاهوی ارزهای دیجیتال، آگاهی از توکنهای اسکم و روشهای کلاهبرداری میتواند نقش مهمی در حفظ سرمایههای شما داشته باشد. با شناخت دقیق ویژگیهای پروژههای مشکوک و استفاده از ابزارها و سایتهای معتبر برای تحلیل توکنها، میتوانید از افتادن در دام کلاهبرداریها جلوگیری کنید. سرمایهگذاری هوشمندانه و آگاهانه نه تنها به حفظ سرمایه کمک میکند، بلکه به رشد پایدار بازار ارزهای دیجیتال نیز کمک خواهد کرد. با اطلاع از روشهای شناسایی توکنهای اسکم و استفاده از منابع معتبر، میتوانید تصمیمات مالی بهتری اتخاذ کرده و از دنیای ارزهای دیجیتال بهرهبرداری کنید.
تقریبا در سال 98 با ارزهای دیجیتال آشنا شدم و تنها چیزی که ازش میدونستم فقط ترید بود؛ تقریبا مثل همه کسایی که برای اولین بار با این حوزه آشنا میشن. اما هرچه بیشتر تو ...
