بلاک چینبلاک چین؛ یک نوآوری مهم در حوزه امور مالی محسوب می‌شود. فناوری بلاک‌چین با برخورداری از ویژگی‌های منحصربه فرد و شگفت‌انگیز خود، زیرساخت اصلی ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهد. به خاطر اهمیت بیش از اندازه بلاک‌چین در ارزهای دیجیتال، قصد داریم به توضیح مزایا و معایب آن بپردازیم.
فناوری بلاک چین یکی از انواع دفتر کل توزیع شده (DLT) است که امکان ثبت داده‌ها و سابقه تمامی تراکنش‌ها را به صورت غیرمتمرکز، در فضایی به نام بلاک فراهم می‌کند. اتصال زنجیروار همین بلاک‌ها موجب می‌شود تا بلاک‌چین به وجود آمده و امنیت داده‌ها و اطلاعات موجود در هر بلاک حفظ شود. بلاک‌چین، با عدم پخش اطلاعات در یک سرور مرکزی و بسط و گسترش آن‌ها بین نودها یا سرورهای متعددی که در سراسر جهان پخش هستند، باعث می‌شود تا بلاک‌چین به یک سیستم غیرمتمرکز تبدیل شود و ایجاد تغییرات در آن بسیار دشوار باشد. می‌توان گفت بلاک‌چین همزمان با ظهور اولین ارز دیجیتال یعنی بیت‌کوین، توانست انقلابی را در حوزه اقتصاد و سیستم مالی ایجاد کند و در زمینه غیرمتمرکزسازی اطلاعات کاربران و حذف نهادها و سازمان‌های واسطه مختلف، عملکردی خیره‌کننده و ممتاز داشته باشد.
در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای فناوری بلاک‌چین می‌پردازیم:
اصل و اساس محبوبیت و ارزش بلاک‌چین به خاطر ویژگی غیرمتمرکز بودن آن است. سیستمی که به کاربران این امکان را می‌دهد تا به صورت همتا به همتا یا مستقیم با دیگران به معامله بپردازند و بدون ترس از کنترل‌ها و نظارت‌های دائمی نهادهای مختلف، به جابه‌جایی دارایی‌های خود بپردازند. محوریت غیرمتمرکز بلاک‌چین این امر را گوشزد می‌کند که کنترل شبکه‌های بلاکچینی برخلاف نهادهای متمرکز مثل بانک، دست هیچ دولت و قدرتی نیست و افراد نمی‌توانند با اعمال قدرت‌های مستبدانه، عملکرد شبکه را دچار اختلال کرده و بلاک‌چین را از هدف اصلی خود دور سازند. در واقع، نودهای یک شبکه بلاکچینی با استفاده از الگوریتم اجماع در بلاک چین در مورد اطلاعات ثبت شده بر آن مدیریت می‌کنند.
شاید این سوال برایتان پیش بیاید حالا که کنترل شبکه‌های بلاکچینی تحت نظر هیچ فرد یا نهاد خاصی نیست، پس بلاک‌چین چگونه مدیریت و اداره می‌شود و تغییرات و تصمیمات متفاوت را اتخاذ می‌نماید؟ مکانیزم بلاک‌چین برخلاف نهادهای متمرکز، یک مکانیزم عادلانه‌تر و منصفانه‌تر است چرا که برای ایجاد هرگونه تغییرات، از الگوریتم اجماع بهره می‌برد که باعث می‌شود تا همه نودها در فرآیند تایید تراکنش‌ها و تولید بلاک جدید تاثیرگذار باشند و بتوانند در تغییرات شبکه نقش حائزاهمیتی را ایفا کنند. در صورتی که در نهادهای متمرکز، ایجاد هرگونه تغییر نیازمند دستور مستقیم رئیس مجموعه است و باقی اعضا در تصمیم‌گیری‌ها نقشی ندارند.
الگوریتم اجماع نقش مهمی در پردازش تراکنش‌ها و یکپارچگی داده‌ها نیز ایفا می‌کند. بنابراین، الگوریتم اجماع، سازوکاری است که برای مدیریت یک سیستم توزیع شده و غیرمتمرکز در شبکه‌های بلاکچینی پیاده‌سازی می‌شود.
یکی دیگر از مزیت‌های بسیار مهم بلاک‌چین، مسئله امنیت آن است. هر بلاک در بلاک‌چین یک هش منحصربه فرد دارد که با انجام کوچک‌ترین تغییری، دچار تحول می‌شود. از یک طرف، هش برای هر بلاک منحصر به فرد یا اختصاصی است و از طرفی دیگر، این هش حاوی هش بلاک قبلی نیز می‌باشد. این امر سبب ایجاد زنجیره‌ای از بلاک‌ها می‌شود که از لحاظ رمزنگاری امنیت بالایی دارد. این ویژگی باعث می‌شود تا یک عامل مخرب برای دستکاری بلاک و اعمال تغییر در آن، علاوه بر هش بلاک مورد نظر، باید هش تمام بلاک‌های بعد آن را نیز تغییردهد. مسئله دیگر این است که اگر فرد بخواهد بلاک تقلبی را در بلاک‌چین جای دهد باید حداقل کنترل 51 درصد از نودهای شبکه را برعهده بگیرد که این امر در بسیاری از شبکه‌های بلاکچینی که زیرساخت قوی دارند و تعداد ولیدیتورها و ماینرهای آن زیاد است، دشوار است.
یکی دیگر از مواردی که باعث شده تا امنیت شبکه‌های بلاکچینی، نمود و جلوه بیشتری پیدا بکند، مسئله تغییرناپذیری بلاک‌چین است. بلاک‌چین، به گونه‌ای طراحی شده است که تغییر داده‌ها و اطلاعات پس از ورود به آن، تقریبا غیرممکن باشد.
بلاک‌چین یک نوع دفتر کل عمومی است. این بدان معناست که سابقه تمامی تراکنش‌ها در اختیار عموم قرار می‌گیرد تا همه افراد تراکنش‌های ثبت شده در شبکه را مشاهده، بررسی و یا ردیابی کنند. در واقع، به دلیل اینکه هیچ سرور یا سیستم مرکزی‌ای برای کنترل یا تایید داده‌ها وجود ندارد، بعد از انجام کوچک‌ترین تبادل اطلاعات، سیستم بلاک‌چین به‌روز و برای همه نودها و اعضای بلاک‌چین قابل مشاهده می‌شود.
همچنین به غیر از سابقه تراکنش‌ها، تمامی دیتاها و کدهای بلاک‌چین نیز به صورت منبع باز در اختیار عموم قرار گرفته است تا افراد بتوانند راحت‌تر با ساز وکار بلاک‌چین مورد نظر و نحوه فعالیت آن آشنایی پیدا کنند.
پشتیبانی از قراردادهای هوشمند مختص به بلاک‌چین‌های نسل دوم مثل اتریوم است که موجب می‌شود تا علاوه بر انجام تراکنش‌ها و معاملات به صورت دیجیتال و غیرمتمرکز، این نوع شبکه‌ها در فکر غیرمتمرکزسازی فعالیت‌های متنوع انسانی نیز باشند و مزیت‌های فراوانی را به بلاک‌چین بیافزایند.
سیستم بلاک‌چین، به گونه‌ای طراحی شده است که در تمامی ساعت‌ها و روزهای سال فعالیت مداوم و مستمر دارد و مثل بانک‌ها نیست که محدودیت تعداد کارمند و ساعت کاری داشته باشند و یا در ایام تعطیل کار نکنند. این موضوع باعث می‌شود تا بلاک‌چین در همه زمان‌ها به پردازش تراکنش‌ها مشغول باشد.
در دنیای ارزهای دیجیتال، هر چه میزان واسطه‌ها و نیاز به اعتماد به آن‌ها کاهش یابد، امنیت افزایش پیدا می‌کند. در این زمینه فناوری بلاک‌چین به واسطه محوریت غیرمتمرکزی که دارد، سبب شده است تا نهاد یا سازمان واسطه‌ای وجود نداشته باشد تا لازم باشد به آن اعتماد کنیم و این مساله در افزایش امنیت این فناوری تاثیر شایانی دارد.
این فناوری در کنار تمام مزایایی که دارد، شامل معایبی نیز می‌باشد:
در مقایسه با سیستم‌های پرداختی مثل ویزا که در هر ثانیه چیزی حدود 65,000 تراکنش را پردازش می‌کنند، بلاک‌چین‌ها مقیاس‌پذیری بسیار پایین‌تری را به دلیل انجام فرآیندهای پیچیده دارند و نمی‌توانند همانند این سیستم‌ها، به تایید سریع تراکنش‌ها بپردازند. میانگین زمان برای تولید بلاک جدید، در بلاک‌چین بیت‌کوین به طور میانگین 10 دقیقه و در بلاک‌چین اتریوم حدود 12 ثانیه است که نشان می‌دهد که بلاک‌چین در این مولفه تا چه اندازه نسبت به سایر سیستم‌های پرداخت متمرکز عقب‌تر است و نیاز به تغییرات و تحولات اساسی دارد.
بلاک‌چین‌هایی که از الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) بهره می‌برند، به دلیل پیچیدگی‌های فراوانی که در فرآیند تولید بلاک و تایید تراکنش‌ها دارند، برق زیادی را مصرف می‌کنند. تامین این میزان انرژی می‌تواند به طبیعت صدمات جبران ناپذیری را وارد کند.
فناوری بلاک چین ماهیت شبه ناشناس دارد و این بدان معناست که هویت افراد تا حدودی ناشناخته و محرمانه می‌ماند. اما همین مساله می‌تواند فعالیت‌های غیرقانونی خلافکاران و گروه‌های هکری را نیز تسهیل کند.
در این مطلب، به بررسی مزایا و معایب فناوری بلاک‌چین پرداختیم. همان‌طور که اشاره کردیم کاربردهای بلاک‌چین، به عنوان یک پایگاه ثبت داده فقط مختص به دنیای ارزهای دیجیتال نمی‌باشد و به وسیله پتانسیل بالایی که دارد می‌تواند در بیشتر صنایع امروزی مورد استفاده قرار بگیرد و موجب سهولت امور گردد.
من در رشته متالوژی صنعتی تحصیل کردم. از سال 1401 تصمیم گرفتم در رسانه بلاک‌پست به تولید محتوا در مورد فناوری بلاک‌چین و صنعت جذاب ارزهای دیجیتال بپردازم. سعی میکنم تا ...
