اتریومبا پیشرفت فناوری و تغییرات گسترده در دنیای مالی، ارزهای دیجیتال به عنوان یک جنبه‌ی نوآورانه و مهم از اقتصاد جهانی ظهور کرده‌اند. در این زمینه، اتریوم (Ethereum) به عنوان ارز دوم بازار بعد از ارز بیتکوین مطرح می‌باشد. بلاکچین اتریوم به عنوان یک شبکه دیجیتال غیرمتمرکز و ارز دیجیتال با واحد اختصاری ETH شناخته می‌شود.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی سوال اتریوم چیست؟ بپردازیم. در این راستا، نخست به نحوه عملکرد شبکه اتریوم، تاریخچه توسعه‌های اعمال شده در آن، تیم فنی و مدیریتی پروژه و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت.
اتریوم به عنوان یک بستر غیرمتمرکز برای اجرای قراردادهای هوشمند شناخته می‌شود. طراحی این شبکه به گونه‌ای است که از وقوع سانسور، تقلب، از کار افتادن یا دخالت واسطه‌ها در برنامه‌هایی که بر روی آن اجرا می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
اتریوم به عنوان نسل دوم ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود. هدف اصلی عرضه ارزهای دیجیتال نسل اول مانند بیت کوین، لایت کوین و بیت کوین کش، تراکنش‌های مالی همتابه‌همتا می‌باشند؛ اما هدف از ارزهای دیجیتال نسل دوم، علاوه بر قابلیت تراکنش‌های مالی غیرمتمرکز، ایجاد یک بستر برای غیرمتمرکزسازی فعالیت‌های متنوع انسانی است.
اتریوم از قراردادهای هوشمند متشکل از مجموعه‌ای از داده‌ها و کدها، به عنوان ابزار اصلی برای تعریف شرایط مختلف بهره می‌برد؛ این قابلیت به عنوان ماشین مجازی اتریوم یا EVM شناخته می‌شود.
با استفاده از این قابلیت، توسعه‌دهندگان قادرند، برنامه‌های غیرمتمرکزی فراتر از یک بستر مالی، از جمله رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و بازی‌ها را ایجاد نمایند. به عبارت دیگر، اتریوم می‌تواند به عنوان یک فروشگاه برنامه‌های متنوع عمل کرده و در مقایسه با سیستم‌های متداول که توسط شرکت‌های بزرگی مانند اپل و گوگل کنترل می‌شوند، عملکرد غیرمتمرکزی داشته باشد.
ارز بومی این شبکه با نام اتر یا ETH شناخته می‌شود. این ارز دیجیتال برای انجام تراکنش‌ها یا اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز در بلاکچین اتریوم استفاده می‌شود.
در دنیای فناوری، خلاقیت و نوآوری‌ها محدودیتی نمی‌شناسند و افرادی همچون ویتالیک بوترین می‌توانند آینده‌ی متفاوتی را رقم بزنند. ایده اتریوم که در اواخر سال ۲۰۱۳ مطرح شد، نمونه‌ای از توانایی این چشم‌اندازهاست.
ویتالیک بوترین، برای نخستین بار در سال ۲۰۱۳ ایده‌‌ی ایجاد اتریوم به عنوان یک بستر برای ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز را پیشنهاد داد. با این حال، مسیر رسمی اتریوم در سال ۲۰۱۵ آغاز شد و این یکی از مهم‌ترین مراحل در دنیای فناوری بلاکچین بود. او ابتدا قصد داشت یک زبان اسکریپت برای توسعه برنامه‌ها در شبکه بیتکوین ایجاد کند، اما در این زمینه با شکست مواجه شد.
شبکه اتریوم در ژانویه ۲۰۱۴ در میامی عرضه شد. چارلز هاسکینسون (بنیان‌گذار کاردانو) و گوین وود (بنیان‌گذار پولکادات) در ابتدا در کنار ویتالیک بوترین به عنوان هم‌بنیان‌گذاران پروژه حضور داشتند، اما بعدها از پروژه جدا شدند.
در ماه می ۲۰۱۵، نسخه آزمایشی اتریوم در یک شبکه خصوصی عرضه شد. این فرآیند دو ماه به طول انجامید و در نهایت در ژوئیه ۲۰۱۵، نسخه عمومی اتریوم به نام فرانتیر (Frontier) منتشر شد.
اولین به‌روزرسانی شبکه اتریوم در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۱۶ انجام شد و معروف‌ترین قرارداد هوشمند به نام دائو (The DAO) را معرفی کرد. با این به‌روزرسانی، اتریوم وارد دوره دوم توسعه خود با نام هوم‌استد (Homestead) شد. با این حال، در همان مراحل ابتدایی به دلیل وجود آسیب‌پذیری‌های امنیتی در کد قرارداد DAO، هکر توانست حدود 50 میلیون دلار اتر را به سرقت ببرند و شبکه اتریوم به چالش کشیده شد.
در دنیای بلاکچین، اصلاح ایرادات یا اضافه کردن ویژگی‌های جدید به یک شبکه با استفاده از کدهای آن می‌تواند به دو صورت انجام شود؛ اگر تغییرات نسبتا کوچک باشند، این اصلاح به عنوان سافت فورک (Soft Fork) شناخته می‌شود. اما اگر تغییرات به حدی بزرگ باشند که منجر به ظهور یک شبکه جدید شود، نیاز به اصلاح هارد فورک (Hard Fork) می‌باشد.
اتریوم کلاسیک یک نسخه جانبی از اتریوم است که در اثر وقوع یک حفره‌ی امنیتی به وجود آمد و منجر به ایجاد یک هارد فورک و توسعه‌ی یک شبکه‌ی جدید شد. پس از هک و سرقتی که در سال 2016 اتفاق افتاد، جامعه اتریوم تصمیم به ایجاد یک تغییر در بلاکچین گرفت.
بعد از این حمله و تصویب تغییر در بلاکچین اتریوم توسط اکثریت جامعه، گروهی از افراد و توسعه‌دهندگان تصمیم گرفتند که با حفظ اصول بلاکچین، اتریوم کلاسیک را ادامه دهند. بنابراین، اتریوم کلاسیک یک نسخه قدیمی‌تر و ادامه‌دهنده شبکه اصلی اتریوم محسوب می‌شود و همچنان به عنوان یک انتخاب برای برخی افراد و توسعه‌دهندگان در جامعه بلاکچین و رمزارز وجود دارد.
اتریوم یکی از معروف‌ترین بسترهای بلاکچین است و با ویژگی‌های منحصربه فردی که دارد به یکی از مهم‌ترین پروژه‌های بلاک‌چینی تبدیل شده است. در ادامه برخی از مزایا و معایب اتریوم بررسی شده است.
برخی از مزایای اتریوم عبارتند از:
اتریوم امکان ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. این ویژگی به توسعه‌دهندگان این اجازه را می‌دهد که برنامه‌ها و خدماتی را بسازند که بدون نیاز به واسطه‌ها به صورت خودکار و قابل اعتماد اجرا می‌شوند.
اتریوم به کاربران امکان دسترسی به خدمات مالی غیرمتمرکز می‌دهد، از جمله وام‌دهی، صرافی غیرمتمرکز (DEX)، استیک کردن (Stake) و پلتفرم‌های سوددهی (Yield Farming)؛ این خدمات بدون نیاز به بانک‌ها یا موسسات مالی متمرکز عمل می‌کنند.
اتریوم به عنوان یک شبکه غیرمتمرکز، مقاوم در برابر سانسور و تداخل است. هیچ کس یا نهادی نمی‌تواند تراکنش‌ها را متوقف کرده یا داده‌ها را سانسور کند.
اتریوم یک جامعه توسعه‌دهنده فعال دارد و امکان توسعه و بهبود مداوم شبکه را می‌دهد. این به معنای این است که امکان بهبود و بهترشدن عملکرد اتریوم در آینده همچنان وجود دارد.
اتریوم برای توسعه‌دهندگان یک اکوسیستم گسترده از توکن‌ها و دارایی‌های دیجیتال را فراهم کرده است که از طریق این شبکه معامله می‌شوند. این تنوع به کاربران امکان انتخاب و تنوع در سرمایه‌گذاری را می‌دهد.
به طور کلی، اتریوم به عنوان یک پلتفرم غیرمتمرکز، امکانات بسیاری را برای توسعه‌دهندگان و کاربران فراهم کرده و به عنوان یکی از پرکاربردترین بلاک‌چین‌ها شناخته می‌شود.
اتریوم نیز با وجود همه‌ی این مزایا، همانند هر فناوری دیگری، دارای معایبی است. برخی از معایب اتریوم عبارتند از:
هزینه‌های تراکنش در اتریوم و بیتکوین نسبت به بلاک‌چین‌های دیگر، معمولا بیشتر است. این هزینه‌ها می‌توانند برای کاربران و توسعه‌دهندگان تبدیل به یک معضل شوند.
همانند سایر پروژه‌های نرم‌افزاری، اتریوم نیز به در معرض خطر آسیب‌پذیری‌های امنیتی و باگ‌های کدی است. این مشکلات ممکن است به حملات هک و سرقت ارز دیجیتال منجر شوند.
یکی از معایب اصلی رمزارزها، مشکلات مقیاس‌پذیری آن‌ها است. تعداد تراکنش‌هایی که می‌تواند در یک دوره زمانی خاص توسط شبکه اتریوم پردازش شود نیز محدود است. وقتی که شبکه بار زیادی دارد، این مشکل باعث افزایش هزینه‌ها و تاخیر در انجام تراکنش‌ها می‌شود.
به همین دلیل، توسعه‌دهندگان همواره به دنبال راهکارهای مقیاس‌پذیری و بهبود عملکرد شبکه هستند؛ یکی از این راهکارها، پیاده‌سازی پروژه اتریوم 2 می‌باشد.
پروژه اتریوم 2 به عنوان انتقال از اتریوم 1 به اتریوم 2 شناخته می‌شود و به عنوان یک ارتقای بزرگ در دنیای ارزهای دیجیتال پذیرفته شده است. این پروژه به منظور بهبود کارایی، قابلیت مقیاس‌پذیری و امنیت این شبکه ارائه شده است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این پروژه، می‌توان به استفاده از اجماع اثبات سهام (PoS)، بهبود در زنجیره‌های شارد (Shard Chains)، لایه‌های مقیاس‌پذیری و وجود یک بلاکچین مرکزی به نام بیکن‌چین (Beacon Chain) اشاره کرد. تمامی این اصلاحات و ویژگی‌ها با دقت و انطباق با یک نقشه راه دقیق برنامه‌ریزی شده‌اند.
این اصلاحات عظیم به عنوان آپ‌گرید و به‌روزرسانی شبکه اتریوم اطلاق می‌شوند و اهداف مهمی در زمینه بهبود عملکرد و تجربه کاربری شبکه را دنبال می‌کنند.
زنجیره‌های شارد به شبکه اتریوم اجازه می‌دهد تا بلاکچین اصلی را به چندین بلاکچین کوچک‌تر و مستقل تقسیم کند. هر زنجیره شارد مسئولیت پردازش یک قسمت از تراکنش‌ها را دارد، به این ترتیب تعداد تراکنش‌های قابل پردازش در هر ثانیه افزایش می‌یابد.
لایه‌های مقیاس‌پذیری در واقعیت پروتکل‌های جایگزینی هستند که بر روی بلاکچین اصلی اتریوم اجرا می‌شوند. این پروتکل‌ها به عنوان لایه دوم شناخته می‌شوند و به افزایش مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم کمک می‌کنند.
علاوه بر این، اتریوم 2 از تکنولوژی ZK-Rollups برای بهبود پردازش تراکنش‌ها و افزایش حریم خصوصی آن‌ها استفاده می‌کند. امنیت نیز یکی از مولفه‌های مهم پروژه اتریوم 2 می‌باشد و اقداماتی جهت بهبود پایداری و امنیت شبکه در نظر گرفته شده است.
این راه‌حل‌ها به اتریوم کمک می‌کنند تا با چالش‌های مقیاس‌پذیری مواجه شده و تعداد تراکنش‌های قابل پردازش در شبکه را افزایش دهند، در حالی که همچنان امنیت و غیرمتمرکز بودن را حفظ می‌کنند.
حال که با ارز دیجیتال اتریوم آشنا شدیم، بیایید مقایسه‌ای بین دو ارز دیجیتال شناخته شده یعنی بیتکوین و اتریوم داشته باشیم.
یکی از تفاوت‌های اصلی بین بیتکوین و اتریوم این است که اتریوم قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را دارد و از زبان برنامه‌نویسی Solidity برای نوشتن قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند. زبان اسکریپتی برای برنامه‌نویسی در بیتکوین استفاده می‌شود.
بیتکوین و اتریوم، هر دو ارزهای دیجیتالی هستند که در بلاک‌چین‌های مستقل خود عمل می‌کنند و اطلاعات تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را در بلاکچین خود ذخیره می‌شود. این دو ارز همچنین به عنوان شبکه‌های عمومی عمل می‌کنند و برای استفاده از آن‌ها نیاز به مجوز از طرف اشخاص یا مؤسسات ندارند. به همین دلیل، هر کسی می‌تواند از این شبکه‌ها برای انجام تراکنش‌ها و ایجاد قراردادهای هوشمند استفاده کند.
اتریوم نه تنها به عنوان یک شبکه رمزارزی بلکه به عنوان یک بستر کامل برای ایجاد قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز نیز شناخته می‌شود. این بستر فراگیر به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی، قراردادهای هوشمند خود را ایجاد و در شبکه اجرا کنند. این برنامه‌ها و قراردادها، امکان اجرای عقود و تعاملات غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند.
تاریخچه اتریوم و پیشرفت‌های مداوم آن نشان‌دهنده تعهد مستمر این پروژه به بهبود و توسعه است. اتریوم به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های رمزارزی در دنیا، نه تنها به موفقیت‌های بزرگی دست یافته بلکه به عنوان نماینده‌ای از تکنولوژی بلاکچین در مسیر تکامل و پیشرفت فناوری به شمار می‌آید.
شیما یزدانی نویسنده محتوا و معامله‌گر (تریدر) در زمینه ارزهای دیجیتال هستم. دارای مدرک دکتری مکانیک (گرایش تبدیل انرژی) از دانشگاه حکیم سبزواری و 4 سال سابقه در امر ...
